Kategoria szczególna — wszystko, co warto wiedzieć przed rozpoczęciem szkolenia

Jeśli myślisz o szkoleniu na pilota drona UAVO kategorii szczególnej, to znaczy, że temat dronów nie jest już dla Ciebie całkiem obcy. Warto jednak zapoznać się z tak istotnymi informacjami, jak różnice poszczególnych scenariuszy NSTS kategorii szczególnej, jakie obowiązki będziesz posiadał jako pilot drona, oraz jakie operacje będziesz mógł wykonywać, posiadając poszczególne uprawnienia. Na te wszystkie pytania odpowiemy w poniższym artykule.

Parę słów wstępu o kategorii szczególnej

Wprowadzone pod koniec 2020 roku przepisy ujednolicają kwestie prawne dotyczące wykonywania operacji dronami na terenie Polski oraz Unii Europejskiej. Obecny podział na kategorie i podkategorie został oparty na bezpieczeństwie użytkowania BSP w powietrzu oraz wśród osób postronnych. W związku z tym zostały opracowane 3 główne kategorie.

1. Kategoria otwarta obejmuje loty niskiego ryzyka wykonywane w zasięgu wzroku pilota, które nie wymagają uprzedniego zezwolenia z ULC. W oparciu o liczne wymogi i ograniczenie została podzielona na 3 podkategorie:
   A1 – dla dronów o masie do 900 g, dopuszczający przelot nad osobami postronnymi.
   A2 – dotyczy BSP o masie do 4 kg, umożliwiają loty w odległości poziomej 30 m od osób lub 5, jeśli dron posiada tryb wolnego lotu.
   A3 – pozwala na wykonywanie operacji dronami do 25 kg w odległości 150 m od ludzi i zabudowań
2. Kategoria szczególna – obejmuje loty średniego ryzyka, które wymagają weryfikacji lub w niektórych przypadkach zgody z ULC. Została podzielona na 9 scenariuszy.
3. Kategoria certyfikowana to loty VLOS i BVLOS – dotyczy specjalistycznych operacji dronami takich jak transport ludzi i materiałów niebezpiecznych oraz loty nad zgromadzeniami.

Loty z kategorii szczególnej zostały podzielone na dwa główne typy VLOS – w zasięgu wzroku pilota oraz BVLOS – w zasięgu oraz poza zasięgiem wzroku pilota. By otrzymać certyfikat UAVO, należy odbyć szkolenie – adekwatne do rodzaju scenariusza i zdać egzamin. Przed rozpoczęciem szkolenia należy posiadać ukończony kurs A1/A3 dla kategorii otwartej.

Warto również pamiętać o wyborze właściwego ośrodka szkoleniowego, który posiada uprawnienia z Urzędu Lotnictwa Cywilnego do przeprowadzania szkoleń oraz egzaminów z kategorii szczególnej tak jak https://snhdrones.pl/szkolenia/.

Czym charakteryzują się poszczególne scenariusze NSTS w kategorii szczególnej?

Tak, jak wcześniej wspomnieliśmy kategoria szczególna, obejmuje loty średniego ryzyka i jest podzielona na 9 scenariuszy zależnie od rodzaju bezzałogowego statku powietrznego, jego masy i rodzaju wykonywanej operacji. Dla dronów, czyli BSP wielowirnikowych dedykowane są 4 różne scenariusze:

NSTS-01 – uprawnia do wykonywania lotów VLOS (Visual Line of Sight), czyli w zasięgu wzroku pilota bądź obserwatora dronami o masie do 4 kg;

NSTS-02 – certyfikat UAVO VLOS NSTS-02 umożliwia wykonywanie lotów w ramach zasięgu wzroku dronami o masie do 25 kg;

NSTS-05 – pozwala na prowadzenie operacji BVLOS (Beyond Visual Line of Sight), czyli w zasięgu oraz poza zasięgiem wzroku pilota do 2 km dronami o masie do 4 kg;

NSTS-06 – certyfikat UAVO BVLOS NSTS-06 umożliwia prowadzenie operacji w zasięgu oraz poza zasięgiem pilota drona do 2 km, dronami o masie do 25 kg.

Warto podkreślić, że w kategorii szczególnej są również przewidziane loty innymi typami bezzałogowych statków powietrznych takimi jak stałopłaty oraz helikoptery bezzałogowe.

Uzyskane uprawnienia UAVO pozwalają pilotowi drona na samodzielną ocenę bezpiecznej odległości od osób postronnych oraz zabudowań i wykonywanie lotów w obszarze zabudowanym.

Co obejmuje szkolenie pilota drona kategorii szczególnej?

Parę słów o tym, jak wygląda szkolenie na pilota drona w kategorii szczególnej. Kurs jest podzielony na część teoretyczną, która może mieć formę wykładu na żywo odbywającego się online, nie ma więc potrzeby dojazdu do ośrodka szkoleniowego. Szkolenie teoretyczne obejmuje takie zagadnienia jak:

• Meteorologia
• Przepisy lotnicze
• Procedury operacyjne
• Ograniczenia możliwości człowieka
• Osiągi systemów bezzałogowego statku powietrznego w locie
• Techniczne i operacyjne środki ograniczające ryzyko na ziemi
• Techniczne i operacyjne środki ograniczające ryzyko w powietrzu
• Ogólna wiedza na temat systemów bezzałogowych statków powietrznych

Część praktyczna to kilka godzin szkolenia praktycznego obejmującego działania w powietrzu oraz na ziemi.

• Czynności przed startem
• Procedury w trakcie lotu
• Czynności po zakończeniu lotu
• Wykonywanie procedur pilotażowych normalnych oraz procedur mających zastosowanie w sytuacjach niebezpiecznych i awaryjnych.

Na koniec w wyznaczonym przez ośrodek terminie odbywa się egzamin również składający się z części teoretycznej – testu wyboru oraz praktycznej.

Opcje uprawnień wykonywania lotów w ramach kategorii szczególnej

Loty z kategorii szczególnej muszą być zweryfikowane, a w niektórych przypadkach posiadać specjalną zgodę od Prezesa Urzędy Lotnictwa Cywilnego. Uprawnienia do wykonywania lotów możesz uzyskać na 3 sposoby.

1. Złożyć oświadczenie o operacji zgodnej ze scenariuszem standardowym.

Wniosek o operacji zgodnej z NSTS musisz złożyć, jeśli planowany lot wybiega poza wymogi kategorii otwartej. Oświadczenie o operacji ważne jest 2 lata, a całkowita jego ważność wygaśnie 2 grudnia 2025 roku.

1. Złożenie wniosku o zezwolenie na operację wychodzącą poza zakres scenariuszy standardowych. W tym celu jako operator drona masz obowiązek wykonać analizę ryzyka planowanej operacji. Może być to przeprowadzone na 2 sposoby:

Przeprowadzenie oceny ryzyka oparciu o metodologię SORA oraz środków ograniczających ryzyko, a także przestrzeganie celów bezpieczeństwa operacyjnego ULC.

Analizę z wykorzystaniem predefiniowanej oceny ryzyka PDRA – czyli uproszczoną formę przeprowadzenia oceny ryzyka zaproponowana przez EASA. W tym wypadku, jeśli operacja jest objęta opublikowanym PDRA, nie ma potrzeby wykonywania pełnej oceny ryzyka i wystarczy postępować zgodnie z podanymi w PDRA instrukcjami i przygotować odpowiedni wniosek do ULC.

1. 1. Certyfikat LUC – jest wydawany jedynie na wniosek osoby prawnej. Wniosek składany do ULC ma wykazać, czy operator ma uprawnienia do wykonywania samodzielnej oceny ryzyka operacji. W tym celu należy spełnić określone w rozporządzeniu wytyczne. Więcej informacji na temat można znaleźć na stornie Urzędu Lotnictwa Cywilnego.