Jak zatrudnić osobę poniżej 18 roku życia?

Kiedy nie ukończyliśmy jeszcze 18. roku życia, a chcielibyśmy podjąć pracę bądź w odwrotnej sytuacji – to my jesteśmy pracodawcą, warto znać reguły stwierdzające, kiedy osoba młodociana może zostać zatrudniona. Jakie warunki taka osoba musi spełniać? Jakie warunki musi spełniać oferta pracy, aby pracodawca mógł zatrudnić osobę nieletnią? Kiedy można zatrudnić dziecko? Dowiemy się tego czytając ten artykuł. 

Definicja pracownika młodocianego

Po pierwsze, warto zacząć od tego, kim jest pracownik młodociany; nie będzie to każda osoba poniżej 18. roku życia. Do 1 września 2018 roku jakakolwiek praca dla osób poniżej 16. roku życia była zabroniona przez Kodeks pracy. W świetle dzisiejszego prawa, pracownik młodociany to osoba od 15. do 18. roku życia – musi mieścić się w tym przedziale wiekowym. Dodatkowo, nie wystarczy spełniać tego warunku. Możemy zatrudnić osobę niepełnoletnią tylko w sytuacji, gdy:

• ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową
• przedstawiają świadectwo wypisane przez lekarza, że praca danego rodzaju w żaden sposób nie zagraża ich zdrowiu
• ukończyli 15 lat

Ponadto, zatrudnienie młodocianego w innym celu niż przygotowanie do wykonywania zawodu jest możliwe tylko pod warunkiem wykonywania tzw. prac lekkich.

Formy przygotowywania zawodowego

Na podstawie Państwowej Inspekcji Pracy, przygotowywanie zawodowe osób młodocianych może odbywać się w paru formach:

• nauki zawodu – przygotowuje młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika lub czeladnika, obejmuje ona praktyczną naukę zawodu i odbywa się u pracodawcy na podstawie umowy o pracę oraz dokształcania teoretycznego w szkole lub w systemie pozaszkolnym
• przyuczenia do wykonywania określonej pracy – przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze przyuczonego pracownika, może dotyczyć wybranych prac związanych z nauką zawodu określonych w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
• rzemieślniczego przygotowania zawodowego – młodocianych zatrudnia się w tym celu u pracodawców, którzy są rzemieślnikami w zawodach dotyczących danego rodzaju rzemiosła, nieokreślonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.

Czym jest praca lekka?

Praca lekka, o której była mowa w poprzedniej części artykułu to taka, która spełnia poniższe warunki:

• nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego
• może być wykonywana przez cały rok; niekoniecznie być pracą sezonową czy dorywczą, realizowaną zazwyczaj w wakacje czy przerwy zimowe
• nie utrudnia osobie nieletniej uczęszczania do szkoły
• nie jest na liście prac zabronionych dla pracowników młodocianych

Przykład takich prac stanowią chociażby zbieranie owoców czy prace porządkowe wokół budynku.

Jakie są obowiązki pracodawcy?

Przede wszystkim, określić wykaz prac lekkich, jednak nie robi tego samodzielnie; taki wykaz musi być zatwierdzony przez lekarza i właściwego inspektora. W późniejszym etapie zamieszcza go w regulaminie pracy i dokładnie zapoznaje z nim młodocianego. Nie jest to więc skomplikowana procedura! Pracodawca ma również inne obowiązki względem nieletniego pracownika: m.in. prowadzenie ewidencji (wykazu pracowników młodocianych), prowadzenie ich akt osobowych, właściwe przygotowywanie młodocianego do zawodu i zapewnienie mu opieki pod tym względem oraz dokonywanie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (w przypadku pracodawcy zobowiązanego do tworzenia funduszu).

Czy i kiedy można zatrudnić dziecko?

Jeżeli prowadzimy działalność sportową, artystyczną, kulturową lub reklamową, możemy zatrudnić młodocianego do wykonywania prac zarobkowych, oczywiście za uprzednią zgodą opiekuna lub przedstawiciela ustawowego dziecka i inspektora pracy. Do wniosku o wydanie zezwolenia w takiej sytuacji musimy dołączyć pisemną zgodę wyżej wymienionego opiekuna lub przedstawiciela ustawowego dziecka, orzeczenie lekarza i poradni psychologiczno-pedagogicznej o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy, a także opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza.