Katastrofa budynku – co zrobi rzeczoznawca budowlany?

Proces budowlany, zwłaszcza jeżeli mówimy o wielkogabarytowych budynkach, zawsze obarczony jest niebezpieczeństwem pojawienia się błędów budowlanych. Mogą one wynikać z niekompetencji ekipy budowlanej, źle dobranych materiałów albo niedopracowanego projektu budowlanego. Większość błędów budowlanych na szczęście udaje się wyeliminować już na etapie powstawania budynku. Jeżeli jednak usterki są poważne, a wykonawca nie wykryje ich w porę, to pogłębienie uszkodzeń może doprowadzić do katastrofy budowlanej.

Czym jest katastrofa budowlana?

Katastrofa budowlana to według prawa budowlanego gwałtowne i niezamierzone zniszczenie budynku lub którejkolwiek z jego części, a także elementów konstrukcyjnych nieruchomości: elementów urządzeń formujących, rusztowań, ścianek szczelnych i obudowy wykopów, ścian nośnych i schodów. Katastrofą budowlaną określane też są wszystkie zdarzenia nagłe, które wystąpiły podczas robót budowlanych, i w wyniku których doszło do uszkodzenia murów, zawalenia wykopów pod fundamenty, zniszczenia lub naruszenia konstrukcji rusztowania, uszkodzenia dachu.

W ogólnej definicji katastrofą budowlaną są wszystkie uchybienia względem zasad budowlanych, w konsekwencji których doszło do nagłych i nieprzewidzianych uszkodzeń budynku, jego części i osprzętu. Katastrofą budowlaną nie są jednak te usterki, które da się usunąć, ani uszkodzenia urządzeń budowlanych, które są wykorzystywane na budowie. Za katastrofę budowlaną nie uznaje się też wszelkiego rodzaju sytuacji awaryjnych, podczas których doszło do uszkodzeń, ale które miały charakter ciągły i przewidywalny.

Katastrofa na budowie – co zrobić?

Jeżeli dojdzie do katastrofy budowlanej, organ nadzoru budowlanego właściwy dla budynku wszczyna postępowanie wyjaśniające zdarzenie. Na placu budowy, na której doszło do uszkodzeń, należy wyeliminować zagrożenie dla życia i zdrowia osób znajdujących się na budowie, a także zabezpieczyć teren. Odpowiedzialny jest za to kierownik budowy. Kierownik budowy musi też poinformować o katastrofie służby ratownicze, inspektora nadzoru budowlanego, prokuraturę, Policję, organ nadzoru budowlanego, inwestora, projektanta, rzeczoznawcę budowlanego i inne organy biorące udział w procesie postępowania wyjaśniającego.

Postępowanie objaśniające przyczyny katastrofy budowlanej

Poinformowany o zdarzeniu organ nadzoru budowlanego właściwy dla miejsca, w którym została zgłoszona nieruchomość, musi rozpocząć postępowanie wyjaśniające katastrofę budowlaną i powołać komisję, która ustali przyczyny i skutki zdarzenia budowlanego. Podczas działań służb należy usunąć zagrożenie i powiadomić wyższy względem miejscowego organ nadzoru budowlanego, a także Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Do komisji wyjaśniającej przyczyny katastrofy budowlanej należą z urzędu:

• przewodniczący komisji – przedstawiciel organu nadzoru budowlanego
• przedstawiciel organu właściwego w pierwszej instancji
• rzeczoznawca budowlany
• przedstawiciele samorządu terytorialnego
• przedstawiciele innych zainteresowanych lub właściwych rzeczowo organów administracji rządowej
• inne osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe.

Dodatkowo komisja badająca przyczyny katastrofy budowlanej może powołać:

• kierownika budowy
• inwestora
• właściciela lub zarządcę obiektu
• użytkownika obiektu
• projektanta
• producenta albo importera wyrobów budowlanych
• wykonawcę
• przedstawiciela wykonawcy.

 Katastrofa budowlana – co robi rzeczoznawca budowlany?

Komisja powołana do zbadania katastrofy budowlanej ustala przyczyny i skutki zdarzenia z udziałem osób powołanych do odpowiednim prac nadzorczych. W procesie bierze też udział rzeczoznawca budowlany. Opinia rzeczoznawcy jest konieczna do wykonania ekspertyzy budowlanej, na podstawie której wydaje się ocenę techniczną budynku przed jego uszkodzeniem. Opinię rzeczoznawcy budowlanemu zleca organ nadzoru budowlanego na koszt inwestora lub zarządcy obiektu budowlanego. Kosztami ekspertyzy budowlanej może też być obarczony właściciel nieruchomości. Ekspertyza budowlana musi zawierać opis przyczyn katastrofy budowlanej, a jej okoliczności i konsekwencje błędów budowlanych.

Nierzadko do katastrofy budowlanej dochodzi na skutek błędów budowlanych. W takim przypadku opinia techniczna rzeczoznawcy budowlanego może być dowodem w postępowaniu odszkodowawczym.

Zanim rzeczoznawca budowlany przystąpi do prac na miejscu zdarzenia, musi przedłożyć dokumenty poświadczające kwalifikacje zawodowe i ważne pozwolenie do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Ekspertyza budowlana – co dalej?

Rzeczoznawca budowlany po przygotowaniu ekspertyzy budowlanej przekazuje opinię komisji pracującej na miejscu katastrofy budowlanej. Komisja na podstawie opinii technicznej ocenia sytuację i decyduje o rozpoczęciu prac związanych z uprzątnięciem terenu. Miejsce katastrofy musi być zabezpieczone, a skutki katastrofy budowlanej – usunięte. Sprawca katastrofy budowlanej w wyniku postępowania będzie pociągnięty do odpowiedzialności karnej i cywilnej.